وقف یکی از برترین مصادیق احسان و نیکوکاری است که در سامان دهی زندگی فردی و اجتماعی، نقش فراوانی دارد. این سنت حسنه که از پیامبر و ائمه(ع) برای ما به یادگار مانده است، از عوامل اثرگذار شکوفایی تمدن و پیشرفت در عرصه های گوناگون جوامع اسلامی به شمار می رود. ازاین رو، وقف می تواند در جنبه های گوناگون حیات اجتماعی و فردی انسان، مانند فرهنگ، اقتصاد و دیگر عرصه ها، نقش سازنده ای داشته باشد.
در تقویم رسمی‌کشور بیست‌وهفتمین روز ماه صفر به نام روز وقف نامیده شده است. اشاره به سابقه این نامگذاری علاوه بر اینکه کمک به اطلاعات تاریخی است‌، گامی‌نیز در جهت آشنایی مردم با این سنّت حسنه است. همان سنتی که به رغم ظرفیت وسیع و قابلیت ذاتی آن برای رفع مشکلات رفاهی و اقتصادی جامعه و کمک به گسترش دانش و توسعه فرهنگ دین متأسفانه کارآیی لازم را چنانکه باید نداشته است. البته تلاش‌های بی‌شائبه کارگزاران وقف و متولیان قابل تقدیر است ولی به هر دلیل وضعیت موجود فاصله زیادی با اهداف متعالی وقف و امور خیریه داردکه بررسی علل و عوامل آن فرصت دیگر و فضای دیگری را می‌طلبد.
سابقه نامگذاری یک روز در سال با نام وقف به سال‌های اولیه انقلاب برمی‌گردد؛ زمانیکه نمایندگان امام خمینی (ره) در سازمان اوقاف و امور خیریه، دهه آخر صفر را به نام «دهه وقف» نامیدند. علت آن هم این بود که بیشترین درآمد موقوفات در ایران طبق نیات واقفین باید صرف عزاداری سیدالشهداء(ع) شود.
سازمان اوقاف با اعزام روحانیون و مبلغان به سراسر کشور در این دهه ضمن اجرای نیات واقفان و تعظیم شعائر حسینی، سعی در معرفی سنت وقف و تشویق مردم به مشارکت در امور خیر داشت. در دهه هفتاد مدیران سازمان اوقاف و امور خیریه سعی نمودند روز خاصی را در تقویم رسمی‌کشور به نام روز وقف به ثبت برسانند
دلایل انتخاب ۲۷ ماه صفر به عنوان روز وقف
وقف اگرچه یک نهاد بشری و همزاد انسان است و سابقه آن به لحاظ وجود حسّ خیرخواهی و نوع دوستی در ذات انسان به درازای تاریخ زندگی و قدمت بشر است، ولی «وقف اسلامی» در قالب جدید خود که توأم با تنوع، پایداری، هدفمندی و آرمانگرایی دینی است توسط پیامبر گرامی‌اسلام پایه‌گذاری شده است. روزی که مخیریق یهودی بدون آن که مسلمان شود اموال خود را به پیامبر اسلام هبه کرد و پیامبر اکرم (ص) بعد از کشته شدن مخیریق اموال او و حیطان سبعه را در قالب صدقه جاریه در خدمت نیازمندان قرار داد‌، هسته اولیه «وقف اسلامی» تشکیل شد و پیامبر اکرم(ص) در تاریخ اسلام به عنوان اولین واقف به شمار آمد.
حضرت علی(ع) در وقف‌نامه خود که حاوی نکات بسیار مهمی‌ است از آن جمله اینکه این اموال نباید به کسی بخشیده شود و یا به ارث برده شود و یا فروخته شود و همه این امور در موقوفات ممنوع است پایه گذار شیوه وقفنامه‌نویسی است. در این وقفنامه، امیرالمومنین(ع) فرزند خود، امام حسن مجتبی(ع) را متولی موقوفات خود قرار داده است.
بنابراین روز بیست‌وهشتم صفر، به این دو مناسبت، بهترین روز برای نامگذاری وقف انتخاب شده است. زیرا اولا سالروز ارتحال نبی گرامی‌اسلام (اولین واقف) است و ثانیا مصادف با سالروز شهادت سبط اکبر حضرت امام مجتبی(ع) (اولین متولی موقوفات امیرالمؤمنین(ع)) است. اما از سوی دیگر با توجه به عظمت روز بیست‌وهشتم صفر که روز مصیبت و عزاداری سید انبیاء حضرت محمد مصطفی(ص) است از این رو یک روز قبل از آن، یعنی ۲۷ صفر به نام روز وقف نامیده شد و از سال ۱۳۷۶ روز ۲۷ صفر با عنوان «روز وقف» به تقویم رسمی‌کشور وارد شد.